Na obali reke Ayeyarwady u Mjanamaru (nekadašnjoj Burmi) leži drevni grad Bagan. Od IX do XII veka grad je bio prestonica i politički, ekonomski i kulturni centar Paganskog Carstva.
Tokom zlatnog perioda vladavine, imućni paganski vladari su izgradili na hiljade hramova u Baganskoj ravnici. Procenjuje se da je na ovom području od oko 100 kvadratnih kilometara jednom bilo preko 10,000 budističkih hramova, pagoda i manastira, od kojih je 2,200 sačuvano do danas. Bagan je postao centar moći sredinom IX veka, pod vlašću kralja Anawratha, koji je u budizmu ujedinio Burmu. Prosperitetni Bagan je u tom periodu rastao i po značaju i po veličini, i postao centar religioznih i sekularnih studija. Monasi i naučnici iz daleke Indije, Cejlona i Crvene Imperije (današnje Kambodže) dolazili su u Bagan da studiraju fonologiju, gramatiku, astrologiju, alhemiju, medicinu i pravo.
Zlatno doba Bagana završilo se 1287. godine, kada su kraljevstvo napali Mongoli. Po broju stanovnika je tada smanjen na selo, a preostali građani su ostali da žive među ruševinama nekada velikog grada. Novi verski spomenici građeni su smanjenim intenzitetom sve do XV veka, a nakon tog perioda izgradnja je skoro potpuno prestala, pa je između XV i XX veka izgrađeno tek nešto više od 200 hramova. Stari grad je nastavio da bude glavna destinacija hodočasnika koji su posećivali samo najistaknutije hramove. Oni u zabačenijim delovima Bagana su ostali zapušteni, i većina ih nije preživela zub vremena. Neki od njih su stradali u zemljotresima i ostalim prirodnim nepogodama.
Danas se redovno održava tek pedesetak hramova. Krajem XX veka vlada Mjanmara se potrudila da obnovi mnoge oštećene pagode, ali je način na koji su to uradili bio neodgovarajući jer su upotrebljavali savremene materijale, i tako odstupili od strogih principa postupanja sa istorijskim nasleđem. Upravo iz razloga što ove bajkovite predele više nećete naći na UNESCO listi Svetske baštine, odlučili smo da vam ih pokažemo, i sačuvamo od zaborava.
foto: Stefan Munder , Matt Werner , i Martin Soyka