Pre nego što ih je štamparska presa učinila jeftinim i lako dostupnim, knjige su u srednjem veku bile neverovatno retke i dragocene. Pre mogućnosti da se masovno štampaju, svaka knjiga je pažljivo prepisivana što je zahtevalo hiljade sati rada na samo jednom primerku.
U kasnom srednjem veku počele su da se otvaraju biblioteke, u kojima su knjige vezivane lancima za police. Tako je posetiocima omogućeno da čitaju, dok su vredne knjige bile obezbeđene od potencijalnih lopova.
Lanci su postavljani na uglu korica knjige i bili su dovoljno dugi da se knjiga preuzeta sa police može čitati, ali ne i izneti iz biblioteke. Sa pronalaskom štamparske mašine, pravljenje kopija je olakšano, a cena knjiga značajno opala. Do kasnih 1800-tih, praksa vezivanja knjiga u lance je odumirala i danas postoji svega nekoliko biblioteka u lancima, sačuvanih isključivo kao istorijsko nasleđe.
Biblioteka katedrale Hereford
Smeštena u engleskom Herefordu, najveća preživela biblioteka ovog tipa i danas čuva svoje blago okovano u lance, šipke i brave. Osnovana je 1611. godine, sa bogatom zbirkom drevnih rukopisa sa ilustracijama koje su često dekorisane zlatom. Njeni najvredniji primerci su Herefordski antiponar, zbirka spevova iz XIII veka, i Herefordska jevanđelja, kopija religijskih anglo-saksonskih spisa iz 780. godine. Pored njih, tu se nalazi i jedina sačuvana kopija Vajklifove Biblije iz XIII veka.
Biblioteka Librije u Zutfenu
U crkvi sv. Valburgisa u holandskom gradu Zutfenu, koja je sagrađena u XI veku, biblioteka Librije nastala je tek u XVI veku, i ostala nepromenjena sve do danas. Stare knjige su i dalje vezane lancima za stolove za kojima su se čitale.
Biblioteka Fransis Trigi
Smeštena u Granthamu, u Engleskoj, ova prva javna biblioteka je ustanovljena 1598. godine. Imala je 356 knjiga, registrovanih u katalogu, od kojih su se na 80 do danas zadržali lanci. Oni ne potiču iz XVI veka, već su novijeg datuma, promenjeni tokom restauracije 1884. godine. Biblioteka ima nekoliko retkih kolekcija, štampanih pre 1500. godine.
Biblioteka Kraljevske škole gramatike
Kao deo škole u Gildfordu, bila je smeštena u Galeriji (sada Dekanovoj čitaonici) u staroj zgradi, na policama napravljenim 1897. godine. Sama biblioteka je osnovana pri kraju XVI veka, a sve do XVIII su joj dodavani značajni rukopisi. Najstarija knjiga koja se ovde nalazi je štampana u Veneciji oko 1480. godine.
Biblioteka Vimborn Minster
Oko 150 knjiga u lancima nalazi se u drugoj najvećoj okovanoj biblioteci na svetu koja je sačuvana do danas. Osnovana je 1686. godine.
Biblioteka Malatestiana
Nalazi se u Čezeni, u Italiji, južno od Ravene, zapadno od Rimnija i u podnožju Apenina, na oko 15 km od Jadranskog mora. Otvorena je 1454. godine u nekadašnjem franjevačkom manastiru. U njoj se i danas čuvaju knjige lancima pričvršćene za gvozdenu šipku.
Biblioteka Velške katedrale
Preko 2800 tomova knjiga objavljenih pre 1800. godine, iz oblasti teologije, istorije, nauke i medicine, putopisa i jezika, nalazi se u okovanoj biblioteci smeštenoj u engleskom Velsu. Najstarija knjiga ovde je Pliny Naturalis Historiae, štampana u Veneciji 1472. godine. Najstarija nakon nje je knjiga anatomije, Vesalius’ De Humanis Corporis Fabrica iz 1555. godine, a za njom sledi Atlas sveta Abrahama Ortelisusa, prvi put objavljen u Engleskoj 1606. godine.
izvor: Medival Fragment, Atlas Obscura
Sopček Đura, 20 Aug 2016
Da li postoje reči kojima se može opisati nemerljivo bogatstvo koje predstavljaju sve ove sačuvane knjige!?
Odgovori